هر کسی در زندگی بارها در شرایط مختلف و حساس قرار می‌گیرد که نیازمند تصمیم گیری‌های بزرگ و سرنوشت‌ساز است و در واقع ما با انتخاب‌های خود مسیر زندگیمان را تعیین می‌کنیم. با انتخاب درست می‌توان از منابع (مادی، مالی، انسانی و اطلاعاتی) به شیوه‌ای مناسب بهره برداری کرده و از اتلاف این منابع جلوگیری نمود. تعیین رشته تحصیلی و در ادامه انتخاب شغل و مسیر زندگی، ممکن است یکی از چالش‌های اساسی این روزهای شما باشد.
مهمترین مساله‌ای که در امر انتخاب شغل باید مورد توجه قرار بگیرد این است که افراد در زمینه‌هایی مشغول به کار شوند که بتوانند بیشترین بازدهی را داشته باشند، یک کشاورز خوب بهتر از یک پزشک بد است.عوامل متعددی بر انتخاب رشته دانشگاهی تاثیر می‌گذارند، بعضی از این عوامل به فرد و برخی دیگر به جامعه برمی‌گردند که از مهمترین عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی و دانشگاه محلِ تحصیل می توان به موارد زیر اشاره کرد.
علاقه
علاقه فرد یکی از مهمترین مسائلی است که در زمان انتخاب رشته باید مورد توجه قرار گیرد، چراکه سبب می شود شخص با انرژی بیشتری به فعالیت های خود ادامه دهد. بسیار دانشجویانی را دیده ایم که به خاطر نداشتن علاقه به رشته تحصیلی خود، ترک تحصیل کرده و یا نتوانسته‌اند در رشته خود موفق باشند. داوطلبان دانشگاه‌ها بهتر است قبل از هر چیز زمینه علایق خود را شناسایی کنند و هنگام انتخاب رشته به آن توجه کافی داشته باشند.
شناخت
علاقه شخصی در صورتی می‌تواند افراد را در انتخاب رشته صحیح یاری کند که فرد از رشته‌های تحصیلی و مراکز آموزشی آگاهی کامل داشته باشد. بعضی افراد به رشته‌ها و دانشگاه‌هایی ابراز علاقه می‌کنند، ولی در زمان تحصیل احساس می‌کنند که در انتخاب خود دچار اشتباه شده‌اند و دلیل این امر نداشتن اطلاع و آگاهی مناسب از رشته‌های تحصیلی و مراکز آموزشی است.
توانایی علمی
قدرت علمی داوطلب در خلال تحصیلات دبیرستانی و نتایج علمی حاصل از شرکت در کنکور سراسری ارزیابی می شود. درست است که علاقه فرد یکی از مهمترین ملاک‌های انتخاب رشته است اما توانایی فرد نیز تعیین کننده است. از آنجایی که در مسابقه ورود به دانشگاه همیشه افرادی که توانایی بیشتری دارند، انتخاب می‌شوند؛ لازم است داوطلبان به نمرات خود توجه کرده و با واقع‌بینی هرچه بیشتر رشته و محل تحصیل خود را انتخاب کنند. به عنوان مثال، در رشته مهندسی الکترونیک داوطلب باید در زمینه های مرتبط با ریاضی و فیزیک قوی باشد. موفقیت در رشته معماری علاوه بر دانش کافی از ریاضیات نیازمند تسلط در هندسه و داشتن قدرت تجسمی مناسبی بوده و پیش نیاز رشته اقتصاد یا حسابداری فقط دروس علوم انسانی نیست بلکه دروسی مانند ریاضی و آمار نیز در آن نقش مهمی دارند .
استعداد تحصیلی
منظور از استعداد، توانایی ویژه در انجام دادن بعضی از فعالیتها و اموری است که شخص را از افراد مشابه متمایز می سازد. ممکن است فردی به لحاظ استعداد متوسط باشد اما در سایه تلاش و سخت‌کوشی از بنیه علمی بسیار بالایی برخوردار گردد و بالعکس، فردی با استعداد به علت کاهلی و تنبلی نه تنها بهره‌ای از استعداد خود نبرد بلکه در مسابقه با افراد پر تلاش و با استعداد متوسط هیچگونه توفیقی نیابد. به عنوان مثال دانش آموزانی هستند که در ریاضی از استعداد بالایی برخوردارند اما در درس شیمی، در مقایسه با دیگران متوسط ارزیابی می شوند و این مساله اهمیت بسیار بالای شناخت استعدادهای ذاتی را نشان می دهد.
توان اقتصادی خانواده‌ها
گاهی اوقات لازم است که افراد برای تحصیل به شهری مسافرت کنند که هزینه‌های متفاوتی را در بر دارد، به طور مثال رشته‌های شبانه و دانشگاه‌های غیر انتفاعی نیازمند وضعیت اقتصادی مناسب خانواده‌ها است. با توجه به تعدد دوره‌های شهریه پرداز در دانشگاه ها دقت در انتخاب امری ضروری است.
امکانات مراکز آموزشی
لازم است بدانید که تنها برخی از مراکز آموزشی امکانات مناسبی از قبیل خوابگاه، کمک هزینه‌های تحصیلی یا بن کتاب را در اختیار دانشجویان خود قرار می‌دهند و توجه به این مساله در زمان انتخاب محل تحصیل مهم و حیاتی است.
اشتغال
اشتغال یکی از مهمترین عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی است که نقش دوگانه ای را ایفا می کند. برای برخی هدف از ورود به دانشگاه اصولا تصدی شغل‌های خاص است که بدون قبولی در آن رشته دانشگاهی امکان پذیر نیست و برای برخی دیگر قبولی چنان مهم است که اصولا در زمان انتخاب رشته به مسائل و چالش‌های آینده توجه کافی را ندارند. در واقع لازم است که داوطلب از نظر روحی و روانی آمادگی لازم برای پذیرش کار مرتبط با رشته مورد نظر را داشته باشد. داوطلبان (به ویژه دختران) در برخی موارد نیاز است که آمادگی بدنی برای اشتغال در شغل ذیربط را نیز داشته باشد. استخراج معدن، نقشه‌برداری، دندانپزشکی، تکنسین اتاق عمل و حتی رشته‌های دبیری نیاز به نوعی آمادگی بدنی دارند. از طرفی برای تعدادی از رشته‌ها زمینه اشتغال به مراتب بیشتر از مشاغل دیگر فراهم شده است. لذا اگر برای داوطلبی تضمین اشتغال مهم است باید عمدتا در پی رشته هایی باشد که زمینه کار مناسبی دارند، در این ارتباط داوطلب باید از افراد و مراجع آگاه اطلاعات لازم را به دست آورد.
هدف داوطلب
افراد اهداف مختلفی برای تحصیل در دانشگاه دارند، به طور مثال برخی بر این باورند که باید حتی الامکان تا آخرین مقطع تحصیلی ادامه بدهند و به اصطلاح تا آخر خط بروند. در این صورت باید به طبیعت رشته تحصیلی مورد نظر نیز توجه داشت چرا که امکان ادامه تحصیل در بعضی از رشته‌ها وجود ندارد یا اینکه فقط در کشورهای دیگر می‌توان تحصیلات را تا مقاطع بالاتر ادامه داد.
محیط بیرونی
منظور از محیط بیرونی، کلیه عوامل و افرادی هستند که با داوطلب در ارتباط بوده و به نوعی در تصمیم گیری‌های او از جمله انتخاب رشته تاثیر می‌گذارند. خانواده، مدرسه، دوستان و جامعه‌ای که داوطلب را مستقیما احاطه کرده‌اند، تاثیرگذارترین گروه‌ها خواهند بود. محیط بیرونی می تواند در دو جهت مختلف عمل کند، جهتی مثبت که عبارت از کمک به داوطلب برای کاوش درونی، کشف علاقه واقعی و میزان استعداد تحصیلی و دور ساختن داوطلب از تصمیم‌گیری بر اساس احساس بدون شناخت باشد و یا جهت منفی از القاء علایق و برداشتهای شخصی خود به داوطلب، بدون اینکه انگیزه، علاقه، توان علمی واستعداد داوطلب چندان مورد توجه قرار گیرد.
محیط ویژه دانشگاهی
تعدادی از دانشگاه‌ها دارای شرایط خاص آموزشی هستند که در برخی از آنها دانشجو تحت انضباط و رفتار ویژه‌ای قرار دارد. به عنوان مثال کسی که یک رشته دانشگاهی مربوط به نیروهای نظامی، انتظامی یا صنایع دفاع را انتخاب می کند باید توجه داشته باشد که در داخل دانشگاه باید ازمقررات مخصوصی مانند پوشیدن لباس فرم تبعیت کند و یا لازم است دروس خاص مورد نیاز شغل آینده را بگذارند. تمرینات بدنی، آمادگی‌های رزمی، آشنایی و کار با سلاح‌های جنگی نیز در برنامه دانشجو قرار می گیرد. لذا فردی که این دست رشته ها را انتخاب می‌کند، حتما باید تناسب روحیه خود را با شرایط ومقتضیات محیط آموزش در نظر بگیرد.
بسیاری از ناسازگاری‌های درون دانشگاهی و فشارهای روانی ناخواسته که به برخی از دانشجویان وارد می شود، ریشه در انتخاب غلط رشته تحصیلی به علت غفلت از عوامل فوق الذکر دارد. بسیار دیده شده است که با استعدادترین داوطلبان کنکور که در رشته خاصی پذیرفته شدند، نه تنها در دانشگاه در سطح بالای علمی مطرح در دبیرستان و کنکور قرار ندارند بلکه واهمه عدم توفیق در اتمام دوره دانشگاهی نیز وجود دارد. در این قسمت باید متذکر این نکته مهم شد که محور کردن فقط یک عامل (مثلا علاقه) و لحاظ کردن بعضی عوامل به صورت کم اثر و اقماری منجر به انتخاب رشته خوب و مفیدی نخواهد شد. در واقع ما در تلاش هستیم تا به داوطلبان عزیز کنکور متذکر شویم که نباید به هیچ عنوان موضوع انتخاب رشته را به دست تصادف تحت عنوان تقدیر و سرنوشت بدهند و یا خود را دست و پا بسته تسلیم نظرات دیگران کرده و افسار انتخاب رشته را به دست دیگران بسپارند. داوطلب لازم است که به صورت فعال و تعیین کننده در فرآیند انتخاب رشته حضور پررنگ و موثری داشته باشد. فعال شدن داوطلب در فرآیند انتخاب رشته یکی از تمرینهای مهم زندگی وی در زمینه بروز قدرت ارزشیابی مسایل، ظهور مولفه تصمیم گیری در زندگی، قبول مسئولیت تصمیم های اتخاذ شده، اعلام داشتن رأی و نظر در کنار آراء و نظرات دیگران ودر نهایت تحریک و تقویت حس اعتماد به نفس می باشد. چنین فردی هرگز بی هدف وارد دانشگاه نمی شود و در نتیجه دچار سردرگمی و سلب انگیزه در ادامه تحصیل نمی گردد.
امیدواریم که با توجه به نکات بالا در انتخاب رشته، انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید ♥
گردآورنده : پریسا عمیدیان
فوق لیسانس کامپیوتر، علاقه مند به تولید محتوا
بدون دیدگاه